Plantar Fasiit/ Topuk Dikeni Nedir?
Halk arasında genellikle; “Sabah kalktığımda yere çıplak ayakla basamıyorum”, “ Soğuk zemine
basamıyorum”, “Gün sonuna doğru ağrım kötüleşiyor”, “Uzun süre oturduktan sonra kalktığımda
topuğumun iç kısmı iğne batar gibi ağrıyor” şeklinde şikayetlerle tarif edilen rahatsızlığa topuk dikeni
denir.
Ayak tabanı boyunca seyreden uzun bir fasya bulunur. Bu fasyanın kısalıp kalınlaşmaya meyilli yapısı
nedeniyle inflamasyon oluşur. İnflamasyon fasyanın topuk kemiğine yapıştığı noktada yer alır. Bu
patolojinin kontrol altına alınamayıp ilerlemesi sonucunda oluşan kemiksi “Topuk dikeni” denir.
Peki, bu patoloji neden oluşmaktadır?
En büyük risk faktörü obezitedir. Hastaların %70’inin obez olduğu bilinmektedir. Yine yapılan sportif
aktivite veya egzersizlerin yoğun oluşu, ani yüklenme, zemin ve ayakkabı yapısı, yaşın ilerlemiş
olması, uzun süre ayakta durma Plantar Fasiit’e yani topuk dikenine neden olabilmektedir.
Tanısı genellikle klinik muayene sonucunda koyulup görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç
kalmamaktadır. Görüntüleme yöntemleri tanı için değil daha çok topuk dikeninin görüntülenmesi
amacıyla kullanılır. Tedavisine gelecek olursak öncelikle obezite ya da aşırı kilo almış vakalarda
diyetisyen desteği en önemli tedavi bileşenidir. İnflamasyon için anti-inflamatuar ilaç desteği, ayak
tabanındaki ağrı için ortez ya da topuk yastığı verilmektedir. Cerrahi yaklaşım çok tercih edilmemekle
birlikte fasyanın gevşetilmesi ya da topuk dikeninin temizlenmesi şeklinde girişimler yapılmaktadır.
Ancak tahmin edilebileceği üzere bunlar geçici çözüm yöntemleri olup kalıcı bir iyileşme
sağlayabilmek için egzersiz terapisi şarttır. Fizyoterapi ile baldır, ayak kaslarının ve yumuşak dokuların
germe ile doğru esnekliğe ulaşması hedeflenir. Aktivitelerin doğru şekilde modifiye edilmesi ya da
kısıtlanması ise egzersiz tedavisine dahil edilmesi ile ağrı ve inflamasyon kontrol altına alınır. Bu arada
doğru ayakkabı seçimi de unutulmamalı. İşte sizler için evde yapılabilecek 3 basit egzersiz önerileri:
-Ayak altında şişe yuvarlama
-Havlu yardımı ile ayak tabanı ve baldır kaslarının gerilmesi
-Ayak tabanına masaj ile gerginliğin azaltılması
Fizyoterapist Ezgi ADIGÜZEL
Halk arasında genellikle; “Sabah kalktığımda yere çıplak ayakla basamıyorum”, “ Soğuk zemine
basamıyorum”, “Gün sonuna doğru ağrım kötüleşiyor”, “Uzun süre oturduktan sonra kalktığımda
topuğumun iç kısmı iğne batar gibi ağrıyor” şeklinde şikayetlerle tarif edilen rahatsızlığa topuk dikeni
denir.
Ayak tabanı boyunca seyreden uzun bir fasya bulunur. Bu fasyanın kısalıp kalınlaşmaya meyilli yapısı
nedeniyle inflamasyon oluşur. İnflamasyon fasyanın topuk kemiğine yapıştığı noktada yer alır. Bu
patolojinin kontrol altına alınamayıp ilerlemesi sonucunda oluşan kemiksi “Topuk dikeni” denir.
Peki, bu patoloji neden oluşmaktadır?
En büyük risk faktörü obezitedir. Hastaların %70’inin obez olduğu bilinmektedir. Yine yapılan sportif
aktivite veya egzersizlerin yoğun oluşu, ani yüklenme, zemin ve ayakkabı yapısı, yaşın ilerlemiş
olması, uzun süre ayakta durma Plantar Fasiit’e yani topuk dikenine neden olabilmektedir.
Tanısı genellikle klinik muayene sonucunda koyulup görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç
kalmamaktadır. Görüntüleme yöntemleri tanı için değil daha çok topuk dikeninin görüntülenmesi
amacıyla kullanılır. Tedavisine gelecek olursak öncelikle obezite ya da aşırı kilo almış vakalarda
diyetisyen desteği en önemli tedavi bileşenidir. İnflamasyon için anti-inflamatuar ilaç desteği, ayak
tabanındaki ağrı için ortez ya da topuk yastığı verilmektedir. Cerrahi yaklaşım çok tercih edilmemekle
birlikte fasyanın gevşetilmesi ya da topuk dikeninin temizlenmesi şeklinde girişimler yapılmaktadır.
Ancak tahmin edilebileceği üzere bunlar geçici çözüm yöntemleri olup kalıcı bir iyileşme
sağlayabilmek için egzersiz terapisi şarttır. Fizyoterapi ile baldır, ayak kaslarının ve yumuşak dokuların
germe ile doğru esnekliğe ulaşması hedeflenir. Aktivitelerin doğru şekilde modifiye edilmesi ya da
kısıtlanması ise egzersiz tedavisine dahil edilmesi ile ağrı ve inflamasyon kontrol altına alınır. Bu arada
doğru ayakkabı seçimi de unutulmamalı. İşte sizler için evde yapılabilecek 3 basit egzersiz önerileri:
-Ayak altında şişe yuvarlama
-Havlu yardımı ile ayak tabanı ve baldır kaslarının gerilmesi
-Ayak tabanına masaj ile gerginliğin azaltılması
Fizyoterapist Ezgi ADIGÜZEL